Nga: Gazetaria Katerina Muçka!
Per: Newslibero.com !
Në historinë e letërsisë dhe kulturës shqiptare, pak figura janë po aq emblematiqe dhe të rëndësishme sa Dhimitër Pilika. Ai ishte një albanolog i përkushtuar, studiues i gjuhës, historisë dhe kulturës shqiptare, i cili me punën e tij të palodhur dhe mendjen e mprehtë, hapi rrugë të reja për të kuptuar thellësisht identitetin dhe origjinën e popullit shqiptar. Emri i tij mbetet një referencë e rëndësishme për çdo studiues të albanologjisë dhe trashëgimisë kulturore shqiptare.
Fëmijëria dhe Arsimi?
Dhimitër Pilika lindi më 30 prill 1923 në qytetin historik të Korçës, një qendër e rëndësishme kulturore dhe arsimore e Shqipërisë. Në një mjedis ku dashuria për gjuhën dhe kulturën ishte prezente dhe e fuqishme, ai filloi të ndërtojë bazat e dijes së tij që në moshë të vogël. Arsimi i tij fillestar u zhvillua në Liceun Francez të Korçës, ku mori njohuri të thella në gjuhë dhe letërsi, gjë që më vonë do ta shërbente si themel për studimet e tij më të avancuara.
Pas përfundimit të shkollës së mesme, Pilika vijoi studimet universitare në Itali, në Universitetin e Sienës. Këtu, ai thelloi njohuritë në fushën e gjuhësisë, historisë dhe studimeve klasike, duke fituar një pasion të veçantë për gjuhët dhe kulturat e lashta. Studimet e tij atje i dhanë një perspektivë ndërkombëtare dhe një bazë të fuqishme akademike që e shoqëroi gjatë gjithë jetës.
Karriera dhe Veprimtaria Shkencore?
Pas kthimit në Shqipëri, Dhimitër Pilika u përfshi në aktivitetin politik dhe luftën nacionalçlirimtare gjatë Luftës së Dytë Botërore. Ai drejtoi njësi partizane dhe u shqua për guxim dhe organizim. Pas përfundimit të luftës, Pilika mori rolin e kryeredaktorit të gazetës “Zëri i Rinisë” në Korçë, duke vazhduar angazhimin e tij për zhvillimin kulturor dhe edukimin e rinisë.
Në vitet pas luftës, Pilika mori mundësinë të vijonte studimet e tij në Pragë, ku kreu doktoraturën në histori dhe gjuhë shqipe, si dhe në fushën e romanistikës dhe7 helenistikës. Gjatë qëndrimit të tij prej më shumë se një dekade në Universitetin e Pragës, ai themeloi dhe drejtoi Seminarin Shqiptar, ku kontribuoi në botimin e më shumë se 60 veprave shkencore, duke përfshirë fjalorë, antologji, gramatika dhe studime të ndryshme historike.
Përmes punës së tij në këtë institucion të rëndësishëm akademik, Dhimitër Pilika solli në Shqipëri mbi 30 arkiva me dokumente të rëndësishme që ndihmuan në pasurimin e historisë dhe kulturës shqiptare. Ai u bë një urë lidhëse midis kulturës shqiptare dhe botës akademike evropiane, duke promovuar shqiptarët dhe trashëgiminë e tyre në një nivel ndërkombëtar.
Kontributet dhe Vepra Shkencore?
Një nga kontributet më të njohura të Dhimitër Pilikës është libri i tij i famshëm “Pellazgët, origjina jonë e mohuar”, ku ai propozon një teori që shqiptarët janë pasardhës të pellazgëve, një popullësi parailire e Ballkanit dhe Mesdheut. Kjo tezë, e mbështetur në metoda krahasuese> etimologjike, materiale mitologjike dhe arkeologjike, është një pikë referimi e rëndësishme për studimet mbi historinë e hershme të shqiptarëve.
Përkundër skepticizmit që kjo teori ka hasur në qarqet akademike zyrtare, punimet e Pilikës kanë shtuar shumë në kuptimin e kompleksitetit të origjinës së popullit shqiptar dhe kanë hapur rrugën për diskutime të reja mbi identitetin kombëtar.
Një tjetër aspekt i veçantë i punës së tij është njohja e thellë e gjuhëve të huaja — ai zotëronte mbi 12 gjuhë, përfshirë latinishten, greqishten e vjetër, hebraishten dhe kinezishten e vjetër, gjuhë që i shërbyen për të kuptuar më mirë rrënjët dhe zhvillimin historik të gjuhës shqipe.
Vështirësitë dhe Persekutimi?
Megjithëse arritjet e Dhimitër Pilikës janë të jashtëzakonshme, jeta e tij nuk ishte e lehtë. Në periudhën e regjimit komunist në Shqipëri, ai u vu në pozicion të vështirë për shkak të qëndrimeve të tij të hapura dhe kritike ndaj pushtetit. Pilika u internua për rreth shtatë vjet në Divjakë, ku punoi si mësues, larg skenës akademike dhe publike.
Gjatë kësaj periudhe, shumë prej ideve dhe teorive të tij u margjinalizuan dhe u konsideruan spekulative nga institucionet zyrtare. Kjo e bëri punën e tij të padukshme për një kohë të gjatë, por nuk e shuan kurrë pasionin dhe përkushtimin e tij për dijen dhe atdheun.
Trashëgimia dhe Roli Bashkëkohor?
Pas rënies së regjimit komunist në vitet 1990, Dhimitër Pilika rifitoi hapësirën publike dhe akademike, duke vazhduar aktivitetin e tij shkencor dhe duke u bërë një pikë referimi për shumë studiues të rinj. Ai vazhdoi të botojë studime dhe të marrë pjesë në sesione shkencore brenda dhe jashtë vendit.
Dhimitër Pilika vdiq më 31 dhjetor 2003, duke lënë pas një pasuri të jashtëzakonshme kulturore dhe akademike. Sot, emri i tij përmendet me respekt në çdo debat mbi historinë, gjuhën dhe kulturën shqiptare, ndërsa veprat e tij vazhdojnë të jenë burim i frymëzimit për brezat e rinj.
Dhimitër Pilika është një legjendë e kulturës shqiptare, një dijetar i thellë dhe i pasionuar për identitetin dhe trashëgiminë e popullit të tij. Jeta dhe veprat e tij tregojnë se përkushtimi ndaj dijes dhe atdheut mund të qëndrojë edhe përballë sfidave më të mëdha. Ai na mëson se historia dhe kultura janë thesare të pazëvendësueshme që duhet të ruhen dhe zhvillohen me përkushtim dhe respekt.
Në një botë që ndryshon shpejt, kujtesa për njerëz si Dhimitër Pilika është thelbësore për të ruajtur lidhjen me rrënjët tona dhe për të ndërtuar një të ardhme më të qëndrueshme dhe të ndërgjegjshme për identitetin tonë kombëtar.
Leave a comment